Yaşam Hattı, düşme ihtimalinin bulunduğu tüm alanlarda öncelikle kişinin düşüşünü engelleyen, düşüşün yaşanması durumunda ise kişinin zarar görmesini engellemek amacıyla kurulan emniyet sistemleri.
Yüksekte çalışma ise, düşüldüğünde yaralanma riski olan her nokta yüksektir. Kişinin bulunduğu referans seviyesinin üzerinde, sağlık ve güvenlik açısından tehlike oluşturabilecek durumda yapılan çalışma yüksekte çalışmadır.
Yaşam Hattı
Düşme ihtimalinin bulunduğu tüm alanlarda öncelikle kişinin düşüşünü engelleyen, düşüşün yaşanması durumunda ise kişinin zarar görmesini engellemek amacıyla kurulan emniyet sistemleri.
Yasal Mevzuat
İş verenin yükümlülükleri:
- İş için en güvenli uygulama yöntemini seçmek
- Güvenli çalışma ortamı sağlamalı
- İşe uygun KKD sağlamalı
- Güvenli çalışma için gerekli eğitimleri sağlamalı
Çalışanın yükümlülükleri:
- Verilen eğitimlere katılmak ve öğrendiklerini uygulamak
- Güvenli çalışma ortamını tanımak ve kurallara uymak
- KKD’ları doğru ve güvenli kullanmak
- Güvenli uygulama yöntemi yok ise işi yapmamak
- İş veren ve çalışanlar, kendilerinin ve başkalarının, sağlık ve güvenliğikonusunda, tüm hareket ve görevlerinde, elden gelen en doğru ve güvenli uygulamayı sergilemekle yükümlüdürler.
- İtfaiye ve acil yardım ekiplerinin yüksekten kurtarma eğitimi alma zorunluluğu bulunmadığından, 30 m (itfaiye araçlarındaki merdivenlerin erişebileceği en fazla yükseklik) üzerindeki yüksekliklerde iş yapan her şirketin kendi kurtarma planı bulunmalıdır.
- Mümkün olduğu sürece YÜKSEKTE ÇALIŞMAKTAN KAÇININ.
- Yüksekte çalışmanın kaçınılmaz olduğu durumlarda, DÜŞÜŞ ENGELLEYİCİ iş malzemeleri ve KKD’lar kullanın.
- Düşme riski olmaksızın çalışmak mümkün değil ise düşüş mesafesini ve etkilerini en aza indirecek DÜŞÜŞ DURDURUCU iş ekipmanları ve KKD’lar kullanın.
Yükseklik
Yükseklik kavramı göreceli olup kişiden kişiye göre değişir. Genel olarak ise yükseklik; adım atarak çıkamayacağımız yerler olarak tanımlanabilir.
İnsandan insana farklılık gösteren yükseklik kavramını tanımlarken baz alacağımız ölçü insan bedenidir. İnsanların boyları birbirinden farklı olsa da bir insanın denge noktası ikinci bel omurudur. Yani ikinci bel omurunu geçen yerler yüksek olarak kabul edilir.
1.2 m omurga üzerinde insanın denge noktası, 1.8 insan boyu, Bizden aşağısı ve yukarısı, düştüğümüzde zarar göreceğimiz yer, destek alarak çıkmamız gereken her yer…
Düşme Nedir?
Çalışanların çoğu düşme esnasında sağa sola tutunmak için yeterli zamanlarının olacağına inanır. Bir insanın düşmeye tepki zamanı 0.1 sn civarındadır. Reaksiyon için de 0.1 sn gecikme olabileceğini düşünürsek, 20 cm düşmüşsünüz demektir.
Düşmeler, inşaat endüstrisinde en fazla ölümle sonuçlanan kazalardır. 3-4 metre üzerinde çalışırken düşen işçilerin %85’ inin hayatını kaybettiği görülmektedir.
Düşme Faktörü;
Düşme faktörü 2; düşülen mesafenin, istasyon (bağlantı) noktası ile işçi arasındaki mesafenin iki katı olmasıdır. Pratikte 2 faktörlü düşüş; bağlantı noktasının ayak hizasında olduğu durumlarda gerçekleşir.
Faktör 2 düşüş örneği
2x ara bağlantı boyu
1x emici maksimum açılma boyu (1.75
m/1.9 yds.)
1x güvenlik payı (1 m/1.1 yds.)
= 6.75 m/7.4 yds.
Düşüş Mesafesi
Düşme faktörü ve düşüş payı Düşme faktörü (düşüş etkeni); düşüş yüksekliği ile düşüşün enerjisini emen ip ya da lanyardın uzunluğu arasında ilişkidir.
Hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır (düşülen mesafe, ip ya da ara bağlantının uzunluğuna bölünür): Düşme faktörü = Düşülen mesafe / ip veya perlon boyu Düşüş payı
Düşme sırasında yere çarpmayı engellemek için gerekli olan en az mesafedir. Şok emiciler kullanıcıya etkiyen düşme kuvvetini emer. Şok emici kullanılmıyorsa düşüşlerde ciddi yaralanma riski vardır Şok emicilerde sistem uzayarak düşüşün enerjisini emer. Bu uzama miktarı hesaba katılarak düşüş payına eklenmelidir.
Düşüş durdurucu lanyard ve geri sarmalı geçici yaşam hattlarını kullanırken, dikey iz düşümünde olmaya dikkat edin.
Uygun bağlantı noktası bulamıyorsanız konumlanma lanyardı kullanın.
Askıda Kalma Travması
- Başdönmesi ve terleme (5-20 dakika)
- Şok belirtileri
- Bilinç kaybı (5-30 dakika)
Neden Düşeriz
- Bilgi Eksikliği: Kişinin yaptığı işle ve kullandığı ekipmanlarla ilgili olarak gerekli ve yeterli bilgiye sahip olmaması.
- Eleman Atama: Doğru işe doğru personelin tayin edilmemesi. Yapılan işin çalışanın fiziksel yapısıyla uyuşmaması (az görme, işitme, herhangi bir organını kullanamama vb.)
- İş Güvenliği Kurallarının Uygulanmaması: Yöneticilerin iş güvenliği kurallarının gerekliliğine inanmaması ve bu kurulların uygulanması için personelini eğitmemeleri.
- Mühendislik: Tasarlanmış sistem güvenli çalışmayı zorlaştırması; işin asgari gereksinimlerine cevap vermemesi.
- Yetersiz Kişisel Koruyucu Donanım KKD: Kişisel Koruyucu Donanım KKD kullanılmaması veya yetersiz olması. Baret takmama, eldiven veya gözlük kullanmama, temizlik kurallarına uymama vb.
Düşüş Nasıl Engellenebilir?
- Yüksekte çalışmaktan kaçınmak
- Doğru KKD kullanımı ve bakımı
- Personel eğitimi ve kontrolü
- Düşüş engelleyici sistemler
- Düşüş durdurucu sistemler
- Yaşam hatları
- Düşme olasılığına göre tasarım
Konstrüksiyonlu Yapılarda Çalışma
Yaşam Hattı KKD Kullanımı ve Bakımı
- Her kullanımdan önce ve sonra gözle muayene etmeniz gerekir. Şüphelendiğiniz herhangi bir malzemeyi kesinlikle kullanmayın ve yetkili (usta başı, iş veren, iş güvenliği uzmanı, malzeme sorumlusu, vs) kişiye teslim edin ve rapor tutturun.
- Üreticinin tavsiye ettiği zaman aralıklarında ve talimatları doğrultusunda gözle muayene etmeniz ve şüphelendiğiniz malzeme için bir uzmana muayene ettirmeniz gerekir.
- Zarar görme ihtimali olan bir olay yaşandığında gözle muayene etmeniz ve şüphelendiğiniz malzeme için bir uzmana muayene ettirmeniz gerekir. Bu olay KKD’ın görevini yapması ve düşen birinin hayatını kurtarması, yüksekten sert zemine düşmesi, üzerine boya, yapıştırıcı, yağ, çimento gibi kimyasal bir madde bulaşması, kaynak, spiral kesici gibi ateşli bir iş yaparken kullanılması olabilir.
- Kaskların üzerinde darbe ile kopan, kaskın ana malzemesi gibi esnek olamayan bir parça bulunabilir. Materyalin ömür dolduğunda ve/veya aşırı güneşe maruz kalındığında UV ile renk değiştiren yada orijinal renk değişirken sabit kalan özel boyalı bir bölge yada bir çıkartma olabilir.
- Emniyet kemerlerinin ve lanyard ara bağlantılarının üzerinde düşme yaşandığında sökülen özel bir dikiş ve içinden çıkan farklı renkli bir bölge veya etiket olabilir.
- Metal ekipmanlarda, düşmeye maruz kaldığında yada yanlış, aşırı ve/veya kötü kullanıldıklarında, hareketli parçalarında normalde görünmeyen boyalı bir bölüm ortaya çıkmışsa formu bozulmuş demektir. Normalde görünen boyasında oluşan bozulmalar da form bozukluğu, yıpranma ve hasar belirteçleridir. Bu yüzden de ekipmanlar üretici firmanın direktifleri/tavsiyeleri haricinde herhangi bir boya/kaplama yapılmamalı.
Düşüş Engelleyici Sistemler
- Kat ve zemin üzerinde bulunan ve yüksekliği 1.30 m ve daha
fazla olan tüm boşluklar standartlara uygun şekilde
korkulukla ve tekmelikle çevrilmeli. - Korkuluk, üst korkuluk, orta korkuluk ve tekmelikten oluşur.
- Korkulukların dış tarafında çalışırken emniyet kemeri
giyilmelidir ve sağlam bir yere bağlanılmalıdır.
Yaşam Hattı ürünleri
Tehlikeler
- Kat zeminlerinde, çatılarda ve iskelelerdeki korumasız kenarlar
- Rampalar ve yürüyüş yolları da dahil olmak üzere yürüme ve çalışma yüzeyleri
- Kalıpların yüzeyleri veya donatı demiri
- Tepe pencereleri de dahil olmak üzere açıklıkların üzerindeki yüzeyler
- Kazı kenarları
- Eğimli çatılar
- Prekast beton elemanlarının monte edildiği yerler
- Yüksekteki tuğla işçiliği ve benzer işlerin yapılmakta olduğu alanlar
- Duvar açıklıkları
- İş makineleri, elektrik ekipmanları gibi ekipmanların üzerindeki alanlar